W dniu 26.10.2021 r. odbyło się w formie zdalnej IX spotkanie Grupy Roboczej ds. współpracy edukacji i biznesu w sektorze gospodarki odpadami (GRGO).
Spotkanie GRGO zostało poświęcone następującym trzem zagadnieniom:
I. Rekomendacji Rady dotyczącej współpracy instytucji edukacyjnych i przedsiębiorstw sektora materiałowego odzysku surowców;
Zaprezentowano i omówiono zakres rekomendacji, w szczególności dobre praktyki proponowane do rekomendowania w zakresie współpracy przedsiębiorstw z uczelniami wyższymi i szkołami branżowymi. W trakcie dyskusji przedstawicielka Politechniki Warszawskiej wskazała, że dobrą praktyką stosowaną na uczelni są wszelkiego rodzaju wizyty studyjne i warsztaty w przedsiębiorstwach, co umożliwia łączenie wiedzy teoretycznej z praktyką. Z kolei reprezentantka Politechniki Śląskiej podzieliła się dobrymi praktykami stosowanymi na uczelni, którymi są:
- „Project based learning” – na wczesnych latach studiów prowadzone są moduły związane z nauczaniem poprzez projekty, a dwa razy w ciągu roku są organizowane konkursy, gdzie prowadzący zgłasza (dla 5-7 osobowych zespołów studenckich) tematy/projekty z zakresu rozwiązania konkretnego problemu inżynierskiego (w tym związanego z gospodarką odpadami). W realizacji projektów biorą udział przedstawiciele przedsiębiorców, dla których prace są wykonywane. Na uczelni realizowanych jest około 60 projektów rocznie. Jest to dobry sposób na nawiązanie współpracy, która często jest kontynuowana w ramach prac inżynierskich i magisterskich.
- Doktoraty wdrożeniowe – dobra praktyka realizowana od 2017 roku. Nawiązywana jest współpraca z przedsiębiorstwem, które ma konkretny problem do rozwiązania, a doktorant rozwiązujący ten problem w ramach pracy doktorskiej jest zatrudniany przez to przedsiębiorstwo.. Współpraca jest inicjowana zarówno ze strony uczelni, jak i przedsiębiorców. Po nawiązaniu współpracy uczelnia startuje w konkursie ogólnouczelnianym organizowanym przez MEiN raz w roku, a dotyczącym doktoratów wdrożeniowych. W przypadku wygrania konkursu doktorant otrzymuje stypendium. Doktorant ma swego opiekuna w przedsiębiorstwie, bierze udział w zajęciach oraz ma wyznaczonego promotora na uczelni. Korzyść dla przedsiębiorstwa polega na tym, że badany problem zostaje rozwiązany, a rozwiązanie zostaje wdrożone. Ponadto przedsiębiorstwo może odliczyć część kosztów poniesionych na prace badawczo-rozwojowe.
II. Poradnikowi dobrych praktyk w obszarze edukacji osób po 50 roku życia i o niskich kwalifikacjach
Kolejnym punktem spotkania była prezentacja wybranych przykładów dobrych praktyk – edukacji osób po 50 r.ż. i o niskich kwalifikacjach, do których należą:
- aktywizacja osób powyżej 50 roku życia np. poprzez projekt „Aktywni 50+”,
- wspieranie możliwości podjęcia pracy oraz dokształcenia zawodowego osób o niskich kwalifikacjach poprzez działalność stowarzyszeń/organizacji/firm wykorzystujących potencjał tych osób,
- szkolenia dla pracowników 50+ podnoszące umiejętności związane ze stanowiskiem pracy,
- dodatkowe wsparcie dla zatrudnionych osób zagrożonych wykluczeniem zawodowym,
- analiza treści ogłoszeń rekrutacyjnych pod kątem zapisów dyskryminujących osoby zagrożone wykluczeniem zawodowym,
- udzielenie dodatkowego, płatnego urlopu na realizację potrzeb kształcenia,
- szkolenie nowo przyjętych młodych pracowników przez starszych (mentoring) oraz starszych przez młodszych np. pod kątem nowych technologii informacyjnych (intermentoring),
- dostosowanie metod szkolenia do wieku pracownika (większa czcionka wykorzystywana w prezentacji multimedialnej, napisy w filmach szkoleniowych dla osób wykazujących problemy ze słuchem),
- elastyczny czas pracy (zmniejszenie tygodniowego wymiaru czasu pracy; zwolnienie z pracy w porze nocnej, zastosowanie czasowych umów o pracę dla emerytowanych już pracowników, jednoczesne zatrudnienia do szkolenia młodych pracowników),
- promocja zdrowia (prowadzenie polityki informacyjnej przypominjącej o badaniach profilaktycznych, prowadzenie turnusów rehabilitacyjnych, wypoczynkowych, relaksujących, eliminacja wykonywania ciężkich prac fizycznych),
- przeniesienie między stanowiskami (np.: do szkolenia młodych nowozatrudnionych pracowników).
III. Analizie programów studiów stacjonarnych i zaocznych (1 i 2 stopnia) oraz podyplomowych, oferowanych na wybranych uczelniach wyższych, pod względem potrzeb sektora materiałowego odzysku surowców
Kolejnym punktem spotkania było przedstawienie analizy programów nauczania na trzech uczelniach, których przedstawiciele są członkami GRGO:
- Politechnika Warszawska
Na Wydziale Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, prowadzone są trzy kierunki: Inżynieria Środowiska, Ochrona Środowiska i Biogospodarka. Przedmioty związane z gospodarką odpadami są najintensywniej prowadzone na kierunku Inżynieria Środowiska w formie studiów stacjonarnych i niestacjonarnych (zaocznych). Przy czym specjalności I i II stopienia związane z gospodarką odpadami studiów stacjonarnych mają bardzo niską frekwencję, a więc często nie są wcale uruchamiane. Lepsza sytuacja z frekwencja studentów jest zauważalna na studiach zaocznych I i II stopnia: Inżynieria komunalna.
- Politechnika Śląska
Na Wydziale Inżynierii Środowiska i Energetyki są oferowane dwie specjalności dla studiów stacjonarnych związane z gospodarka odpadami (brak studiów zaocznych) oraz Studia Podyplomowe Gospodarka odpadami. Na I stopniu studiów stacjonarnych kierunku Inżynieria Środowiska jest specjalność Zintegrowane technologie środowiskowe, która od wielu lat ma problemy z frekwencją oraz specjalność Gospodarka obiegu zamkniętego, z kilkunastoma studentami rocznie. Specjalność GOZ była kiedyś bardzo popularna, jednak teraz ilość studentów jest niska. W chwili obecnej na studiach II stopnia związanych z gospodarką odpadami brak jest w tej chwili studentów.
Ponadto osoby pracujące w branży często uzupełniają swoja wiedze na Studium Podyplomowym: Gospodarka odpadami. W ramach tego Studium występuje specjalny blok wykładów przygotowujący do przystąpienia do egzaminu w zakresie gospodarowania odpadami, w tym na stanowiska: kierownika spalarni odpadów lub współspalarni odpadów oraz kierownika składowiska odpadów.
- Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Na Wydziale Budownictwa i Inżynierii Środowiska na kierunkach Inżynieria Środowiska, Ochrona Środowiska oraz Budownictwo realizowane są przedmioty związane z gospodarką odpadami. Najwięcej przedmiotów związanych z gospodarka odpadami jest na Ochronie Środowiska. Pozostałe dwa kierunki realizują jeden lub dwa przedmioty związane gospodarką odpadami.
Ponadto Wydział Ekonomiczny SGGW oferuje studia podyplomowe: Zarządzanie Środowiskiem i Gospodarka Odpadami, które cieszą się dużą popularnością (obecnie około 90 słuchaczy) i są one prawie w całości poświęcone zagadnieniom gospodarki odpadami.
Do najważniejszych wniosków oraz spostrzeżeń sformułowanych podczas panelu eksperckiego GRGO należą:
- Studia stacjonarne I i II stopnia, które są ściśle związane z sektorem gospodarki odpadami nie cieszą się zainteresowaniem kandydatów na studia. Młodzi ludzie nie widzą atrakcyjności, możliwości kariery i zatrudnienia po kierunkach związanych z sektorem, w związku z czym nie wybierają tych kierunków.
- Jest ogólnie coraz mniej studentów, a przez to mniej atrakcyjne kierunki mają problemy z naborem.
- Sytuacja pandemii Covid-19 i związane z tym kształcenie w trybie zdalnym spowodowały znaczący spadek zainteresowania studiami z zakresu gospodarki odpadami. Studenci, szczególnie II stopnia, nie widzieli sensu uczęszczania na studia, które nie mogły się odbyć w laboratoriach lub podczas zajęć praktycznych.
- Większe zainteresowanie jest studiami zaocznymi oraz podyplomowymi. Jest to spowodowane tym, że takie studia podejmują na ogół osoby pracujące, świadome swoich potrzeb zawodowych i pragnące uzupełnić swoje kwalifikacje, co jest nierzadko wymagane przez ich pracodawców.
- Dużym zainteresowaniem cieszą się studia podyplomowe (SGGW) prowadzone przez specjalistów z SGGW, zaproszonych wykładowców z innych uczelni oraz praktyków, czyli pracowników przedsiębiorstw oraz państwowych instytucji zajmujących się zarządzaniem środowiskiem i gospodarką odpadami.
Prace GRGO będą kontynuowane podczas kolejnych spotkań.
