Aktualności

W dniu 11 stycznia 2024 r. odbyło się piętnaste posiedzenie plenarne Sektorowej Rady ds. Kompetencji Sektora Odzysku Materiałowego Surowców.

Spotkanie zostało poświęcone:

1. podsumowaniu działalności Rady w latach 2019-2024,
2. dyskusji na temat rozwoju sektora gospodarki odpadami w tym potrzeb rynku pracy,
3. informacji na temat wdrożenia do systemu kształcenia branżowego nowych zawodów dedykowanych sektorowi oraz
4. podsumowaniu badań BBKL II dla branży.

Przypomniano, że inauguracja Rady odbyła się 12 lutego 2020 r. w siedzibie Krajowej Izby Gospodarczej z udziałem przedstawiciela Ministerstwa Rozwoju i Przedstawicieli PARP oraz zaproszonych gości. Jednocześnie informując, że działalność Rady dobiegła końca co wiąże się z okresem realizacji projektu w ramach, którego PARP powierzył Krajowej Izbie Gospodarczej prowadzenie Rady ds. Kompetencji Sektora Odzysku Materiałowego Surowców (1.09.2019-31.01.2024r).

Przedstawiono najważniejszy dorobek SRK, a mianowicie:

• wydano 11 rekomendacji m.in. dotyczących zapotrzebowania na kompetencje w sektorze (rekomendacje zwyczajne i rekomendacja covidowa), uzupełnienia rynku studiów podyplomowych na potrzeby sektora, w obszarze edukacji osób po 50 r. życia i osób o niskich kwalifikacjach, w obszarze kształcenia zawodowego na potrzeby branży, w obszarze szkolnictwa wyższego z perspektywy branży, dot. zmian legislacyjnych w obszarze edukacji,
• wprowadzono do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego nowe zawody dedykowane branży gospodarki odpadami, a mianowicie:
• technik gospodarki odpadami,
• operator maszyn i urządzeń w gospodarce odpadami,
• pracownik pomocniczy dla zawodu: operator maszyn i urządzeń w gospodarce odpadami.
• przeprowadzono niezbędne badania i analizy w celu poznania potrzeb kompetencyjnych w sektorze gospodarki odpadami m.in.:
• Współpraca i udział w ogólnopolskim badaniu BBKL I i BBKL II.
• Raport z monitorowania zapotrzebowania na usługi szkoleniowo-doradcze sektora gospodarki odpadami,
• Wyzwania kompetencyjne dla sektora gospodarki odpadami – Warszawa,
• Badania dotyczące pracowników znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy, w tym powyżej 50 roku życia i/lub o niskich kwalifikacjach oraz innych grup zagrożonych dyskryminacją (w tym z niepełnosprawnościami).
• Analiza oferty edukacyjnej formalnej i pozaformalnej oraz dostępnej oferty staży i praktyk i ich adekwatności do potrzeb pracodawców,
• przygotowano cykl filmów informacyjno-edukacyjnych dotyczących sektora odzysku materiałowego surowców oraz wybranych procesów technologicznych związanych z przetwarzaniem odpadów z instalacji/miejsc, w których one zachodzą,
• opracowano scenariusze zajęć lekcyjnych przydatne w zaplanowaniu i przeprowadzeniu zajęć lekcyjnych, wykładu lub szkolenia z wykorzystaniem filmów informacyjno-edukacyjnych,
• współpracowano przy opracowaniu Sektorowej Ramy Kwalifikacji dla Gospodarki Odpadami (SRK GO).

W dalszej kolejności rozwinęła się dyskusja dotycząca bieżącej sytuacji związanej z funkcjonowaniem sektora gospodarki odpadami w tym potrzeb rynku pracy. Dyskutanci wskazali na stały rozwój branży ale jednocześnie podkreślili, że boryka się ona z dużym brakiem pracowników. Branża wprowadza nowe instalacje do przetwarzania odpadów, które charakteryzują się wysokim stopniem zaawansowania technologicznego, co wiąże się potrzebą zatrudnienia osób o wysokich kwalifikacjach, tj. mechaników, energetyków i chemików, a nawet doktorów nauk chemicznych. Wcześniej zakładano, że w związku z wprowadzanymi nowoczesnymi instalacjami sektor w znacznej mierze będzie zrobotyzowany ale w rzeczywistości gospodarczej np. w sortowni jest to niestety dosyć skomplikowane, ponieważ z uwagi na różnorodność materiałową przetwarzanych odpadów trudno tak zaprogramować proces przetwarzania aby go w pełni zrobotyzować. Koniecznym warunkiem dla większego zautomatyzowania procesów związanych z recyklingiem jest ujednolicenie pod kątem składu/struktury materiałów i surowców wprowadzanych na rynek przez przemysł. Niezbędne dla rozwoju automatyzacji w branży jest również zwiększenie przewidywalności wprowadzanych przepisów prawnych i wymagań zarówno na poziomie krajowym jak i europejskim.

Przedstawicielka Ministerstwa Edukacji Narodowej przedstawiła informacje dotyczące stanu wdrożenia nowych zawodów dedykowanych sektorowi do systemu kształcenia formalnego. Zakończył się proces wprowadzania zmian legislacyjnych w regulacjach prawnych, które umożliwiają kształcenie w zawodach: technik gospodarki odpadami, operator oraz pracownik pomocniczy dla operatora maszyn i urządzeń w gospodarce odpadami. Z formalnego punktu widzenia kształcenie mogło rozpocząć się od września 2023 r. natomiast nie zostało ono uruchomione ponieważ m.in. okres od wprowadzenie zmian legislacyjnych do rozpoczęcia roku szkolnego, był zbyt krótki. Szkoły będą potrzebowały wsparcia i współpracy z przedsiębiorstwami sektora m.in. w obsadzie kadry kształcącej w zawodzie. Zaproponowano podjęcie działań, które doprowadzą do uruchomienia klas pilotażowych na bazie dwustronnych porozumień pomiędzy szkołą a przedsiębiorstwem.

Podczas posiedzenia zostały przedstawione również wyniki badań BBKL II i wybrane wnioski dla branży odzysku materiałowego surowców.
W okresie od lutego 2022 r. do lutego 2023 r. 27% pracodawców z branży poszukiwało pracowników. To więcej o 8 p.p. niż w okresie od lipca 2020 r. do lipca 2021 r. Pracodawcy poszukujący pracowników najczęściej rekrutowali osoby na stanowiska niespecjalistyczne.
Sektor adaptuje się do rosnących wymogów środowiskowych i wzrostu kosztów operacyjnych. Firmy inwestują w nowoczesne technologie i modernizują instalacje, co prowadzi do automatyzacji procesów i zwiększonego zapotrzebowania na specjalistów w obszarze obsługi maszyn i projektowania ciągów technologicznych.
Rynek ulega konsolidacji: duże podmioty przejmują mniejsze, a te ostatnie specjalizują się w niszowych segmentach. Poprawa wizerunku i kondycji finansowej branży powoduje większe zainteresowanie pracą w sektorze, jak również zwiększa zainteresowanie edukacją w tym obszarze.

Według badań role/stanowiska, na które w przyszłości wzrośnie zapotrzebowanie to:

• specjaliści ds. ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, regulacji prawnych w zakresie ESG, automatyzacji i robotyzacji procesów, utrzymania ruchu, gospodarowania materiałami odzyskanymi, optymalizacji kosztów produkcji, procesu odzysku energii, badań nad nowymi technologiami odzysku, wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań, nawiązywania i utrzymywania kontaktów biznesowych, zarządzania ryzykiem;
• wyspecjalizowani pracownicy w zakresie logistyki i magazynowania, prowadzenia/nadzorowania pojazdów i maszyn, sprzedaży.

Kompetencje, na które wzrośnie znacznie zapotrzebowanie, wg badań BBKL są:

• z obszaru zarządzania: przewidywanie i minimalizowanie ryzyka, optymalizacja, zarządzanie sytuacjami kryzysowymi, dbanie o przestrzeganie przepisów i regulacji, zarządzanie budżetem i zasobami;
• z obszaru ESG: wiedza z zakresu ochrony środowiska, znajomość regulacji prawnych dot. środowiska;
• cyfrowe umiejętność poszukiwania i wdrażania nowych rozwiązań technologicznych;
• specyficzne dla sektora – obsługa maszyn.

Na posiedzeniu zostały przedstawione również następujące tematy:

• Wyniki Konkursu „Pracodawca Jutra”.
• Wsparcie szkoleniowe dla sektora Odzysku Materiałowego Surowców (PKD 38) czyli o realizacji Rekomendacji nr 5/2022 z dnia 21.01.2022  r.